Pytanie dotyczy katastrofy promu Jan Heweliusz. Oto krótka odpowiedź o najważniejszych przyczynach i kontekście zdarzenia. Najważniejsza kwestia

• Jan Heweliusz zatonął podczas sztormu na Bałtyku w nocy z 13 na 14 stycznia 1993 roku, podczas rejsu ze Świnoujścia do Ystadu. Główna przyczyna katastrofy to krytyczny przechył statku w trudnych warunkach pogodowych, który doprowadził do utraty sterowności i niemożności bezpiecznego prowadzenia promu.

Główne czynniki prowadzące do zatonięcia

• Niska prędkość podczas silnego zafalowania i wiatru: zbyt niska prędkość ograniczała skuteczność głównego steru rufowego, co utrudniało utrzymanie kursu w sztormie.

• Awaria lub ograniczona skuteczność dziobowego steru strumieniowego: ster strumieniowy, napędzany silnikiem elektrycznym, wyłączał się z powodu przegrzania, co z kolei pogłębiało utratę sterowności.

• Wykorzystanie środków ratunkowych w warunkach przechyłu: częściowe zwodowanie tratw i ograniczone możliwości wejścia załogi i pasażerów do sprzętu ratunkowego, co utrudniło ewakuację.

• Uszkodzenia konstrukcyjne i decyzje operacyjne: wiele źródeł wskazuje, że błędne decyzje operacyjne (np. wypłynięcie w trudnych warunkach) oraz ewentualne wcześniejsze uszkodzenia furty rufowej i inne czynniki miały wpływ na rozwój katastrofy.

Skutki i kontekst

• Katastrofa Heweliusza była jedną z największych tragedii w powojennej historii polskiego żeglugi promowej; zginęło wielu pasażerów i załoga. Omawiane źródła podkreślają, że ratownictwo i ewakuacja były utrudnione w wyniku przechyłu i niskiej skuteczności środków ratunkowych.

Jeśli chcesz, mogę podać krótką chronologię zdarzeń, listę kluczowych wniosków raportów komisji oraz odnośniki do źródeł historycznych opisujących ten incydent.