Odpowiedź krótką: w słoneczne południe cień twojej głowy wskazuje kierunek północny. Wyjaśnienie:

• W jasny, słoneczny dzień, gdy słońce znajduje się nad południem nieba, cień rzucany przez twoją sylwetkę pada przed ciebie. Cień ten wskazuje kierunek północny, a twoje plecy skierowane są ku południu. To jest najprostszy sposób wyznaczenia kierunków bez kompasu w środowisku otwartym.

• W praktyce możesz wybrać trzy podobne metody:
  • Cień na ulicy lub w otwartym terenie: stajesz tyłem do słońca (słońce po twojej tylnej stronie), a kierunek, w którym pada cień, to północ. Zapamiętaj: prawica wskazuje wschód, lewa – zachód.

* Gnomon (pacę w ziemi): w południe wbijasz kij w ziemię; jego cień wskazuje północ.

* Zegar słoneczny pomocniczy: ustawiasz wskazówkę na słońce, potem wyznaczasz linię południkową między wskazówką a 12, co daje kierunek południowy; po przeciwnej stronie masz północ.

Dodatkowe konteksty i warianty:

• W różnych lokalizacjach i porach roku słońce może znajdować się nieco inaczej na niebie, ale zasada pozostaje ta sama: w południe cień jest najkrótszy i skierowany na północ w Polsce i wielu azjatyckich i europejskich szerokościach geograficznych (kontekst praktyczny jest podobny w innych strefach, jeśli południe Słońca odpowiada południowej stronie nieba).

• Niektóre źródła i materiały szkolne przedstawiają ten sam efekt w skróconej formie: cień głowy w południe wskazuje północ; od tej osi można łatwo wyliczyć pozostałe kierunki.

Jeśli potrzebujesz krótkiej instrukcji krok-po-kroku do zastosowania w terenie, mogę ją spiąć w prosty checklistowy format.