Bevolkingsonderzoek is medisch onderzoek gericht op het opsporen van ziekten, vooral kanker, bij mensen die geen klachten hebben. In Nederland zijn er drie hoofdbevolkingsonderzoeken voor borstkanker (vrouwen 50-75 jaar), baarmoederhalskanker (vrouwen 30-60 jaar), en darmkanker (mannen en vrouwen 55-75 jaar). De overheid nodigt mensen automatisch uit en deelname is gratis en vrijwillig. Het doel is om kanker vroeg te ontdekken, wat de kans op succesvolle behandeling en zelfs preventie vergroot. Bij een afwijkende uitslag is verder onderzoek nodig, maar een positieve uitslag betekent niet altijd dat iemand ziek is. Nadelen zijn onder meer fout-positieve en fout- negatieve uitslagen en het ongemak van sommige testen. Bevolkingsonderzoek wordt zorgvuldig uitgevoerd volgens hoge kwaliteitseisen en is gericht op groepen met een hogere kans op ziekte. Meedoen kan sterfgevallen aan genoemde kankersoorten aanzienlijk verminderen.

Wat is bevolkingsonderzoek?

Bevolkingsonderzoek is het screenen van mensen zonder klachten om ziekten of risicofactoren vroeg te detecteren. Het richt zich vooral op veelvoorkomende kankersoorten met een bewezen betrouwbare test.

Belangrijkste bevolkingsonderzoeken in Nederland

• Borstkanker: vrouwen 50-75 jaar, elke 2 jaar een uitnodiging.
• Baarmoederhalskanker: vrouwen 30-60 jaar, eens per 5 of 10 jaar een uitnodiging.
• Darmkanker: mannen en vrouwen 55-75 jaar, elke 2 jaar een uitnodiging.

Voordelen en nadelen

Voordelen zijn onder meer het vroegtijdig opsporen van kanker, waardoor behandeling effectiever is en sterfgevallen kunnen afnemen. Nadelen zijn fout- positieve resultaten (vals alarm), fout-negatieven (ziekte wordt gemist), en ongemakken bij sommige tests. Het is belangrijk dat mensen met klachten direct een huisarts bezoeken en niet wachten op een uitnodiging.

Deelname en organisatie

Deelname is vrijwillig en gratis, georganiseerd en betaald door de overheid. Mensen krijgen een uitnodiging en informatie over het onderzoek. Indien nodig volgt vervolgonderzoek buiten het bevolkingsonderzoek zelf in de reguliere gezondheidszorg.

Kortom, bevolkingsonderzoek is een belangrijke preventieve maatregel die in Nederland op grote schaal wordt toegepast om kanker vroeg te detecteren bij mensen zonder klachten, wat de overlevingskansen aanzienlijk kan vergroten.