Hier is een beknopt, duidelijk antwoord over hoe een restzetel werkt in Nederland. Direct antwoord
- Een restzetel is een extra zetel die overblijft nadat het aantal volle zetels per partij is vastgesteld op basis van de kiesdeler.
- De verdeling van restzetels gebeurt meestal volgens het systeem van de grootste gemiddelden. Hierbij deelt elke partij het aantal behaalde stemmen door het aantal volle zetels plus één (stemmen gedeeld door zetels+1). De partij met het grootste resultaat krijgt de eerstvolgende restzetel, gevolgd door de volgende grootste restgemiddelde, enzovoort, totdat alle restzetels verdeeld zijn.
- Om restzetels te kunnen toekennen, moet een partij minstens één volle zetel hebben behaald.
- Soms kunnen partijen samenwerken in een lijstverbinding; dan wordt die verbinding eerst als één 'lijst' beschouwd voor de restzetelverdeling, en vervolgens verdeeld over de deelnemende partijen binnen die lijst volgens de afgesproken afspraken of regels.
- De Kiesraad voert deze berekeningen uit na vaststelling van de totale stemmen en het aantal zetels van de Tweede Kamer (150 zetels). De kiesdeler is het totaal aantal geldige stemmen gedeeld door 150; het aantal volle zetels per partij wordt bepaald door hoeveel keer de kiesdeler in de stemmen van elke partij past; restzetels worden daarna verdeeld volgens het grootste gemiddelde.
Context en nuances
- Restzetels dienen ervoor te zorgen dat de zetelverdeling zo proportional mogelijk blijft, vooral in situaties waarin de verdeling van volle zetels niet precies overeenkomt met het aandeel stemmen.
- De exacte procedure kan licht verschillen per verkiezing of per wettelijke wijziging, maar het fundament blijft: eerst volle zetels toewijzen via de kiesdeler, daarna restzetels volgens het grootste gemiddelde (of via lijstenverband als die van toepassing is).
Als je wilt, kan ik dit verder toelichten met een concreet voorbeeld (geheel uitgewerkt met voorbeeldcijfers) of de officiële uitleg van de Kiesraad samenvatten.
